Ngày 26/5/2025, Trường Đại học Ngoại thương đã tổ chức thành công Tọa đàm với chủ đề “Chính sách công nghiệp trong bối cảnh phát triển bền vững” dưới hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến trong khuôn khổ Chương trình WTO Chairs tại Trường Đại học Ngoại thương (FTU – WCP) giai đoạn 2022 – 2026.
Tham dự toạ đàm có sự tham gia của các diễn giả đến từ các cơ quan nghiên cứu và học thuật uy tín, trong đó có Giáo sư Fabio Gaetano Santeramo (Trường Đại học Foggia và Viện Đại học châu Âu) và bà Trần Bình Minh – Phó Trưởng phòng Nghiên cứu Kinh tế ngành và địa phương, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược. Bên cạnh đó, tọa đàm cũng đón nhận sự tham dự của đại diện Phái đoàn Việt Nam tại Geneva, cùng đông đảo các nhà nghiên cứu đến từ các trường đại học/ viện, nhà hoạch định chính sách và chuyên gia quan tâm đến Chính sách công nghiệp trong bối cảnh phát triển bền vững.
Về phía Trường Đại học Ngoại thương có PGS, TS Trịnh Thị Thu Hương – Giám đốc Chương trình; TS Vũ Kim Ngân – Phó Giám đốc Chương trình; Trưởng, Phó một số đơn vị trong Trường cùng với các thành viên Chương trình, các giảng viên và sinh viên Nhà trường.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, PGS, TS Trịnh Thị Thu Hương nhấn mạnh rằng chính sách công nghiệp ngày nay không chỉ là công cụ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững. Trước những biến động lớn của kinh tế toàn cầu như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và tái cấu trúc chuỗi cung ứng, chính sách công nghiệp cần được định hình lại theo hướng nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời bảo đảm công bằng xã hội.
Chương trình Tọa đàm bao gồm Phiên Tham luận và Phiên Thảo luận mở và hỏi đáp.
Tham luận của GS. Fabio Gaetano Santeramo (Trường Đại học Foggia và Viện Đại học châu Âu) có chủ đề “Các xu hướng và cách tiếp cận trong xây dựng chính sách công nghiệp trong bối cảnh phát triển bền vững”. Giáo sư đã trình bày các xu hướng và cách tiếp cận mới trong hoạch định chính sách công nghiệp hiện đại. Bài chia sẻ điểm lại quá trình chuyển dịch từ các mô hình thay thế nhập khẩu truyền thống sang các chính sách chú trọng đầu tư công, thu hút FDI và tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức như bất ổn kinh tế, biến đổi khí hậu và chuyển đổi công nghệ, chính sách công nghiệp được kỳ vọng đóng vai trò trụ cột trong thúc đẩy tăng trưởng gắn với chuyển đổi cơ cấu, hiện đại hóa nền kinh tế và hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững. Giáo sư cũng nhấn mạnh vai trò ngày càng nổi bật của chính sách công nghiệp trong hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng và khử carbon, thông qua các ví dụ chính sách cụ thể từ Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và một số nền kinh tế đang phát triển.
Tiếp theo, PGS, TS Trịnh Thị Thu Hương – Phó Viện trưởng, Viện Kinh tế và Kinh doanh quốc tế, Giám đốc Chương trình FTU – WCP đã chia sẻ về “Kinh nghiệm xây dựng và triển khai chính sách công nghiệp tại một số quốc gia”. Bài tham luận đã phân tích chính sách công nghiệp của 6 quốc gia, từ các nước đang phát triển đến các nước phát triển bao gồm: Nhật, Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia, đồng thời so sánh chính sách công nghiệp tại 6 nước này để rút ra bài học cho Việt Nam trong việc thiết kế và triển khai chính sách phù hợp với điều kiện nội tại và bối cảnh phát triển bền vững trong giai đoạn tiếp theo. Kinh nghiệm từ 6 quốc gia khá phong phú, tập trung ở các vấn đề như: xây dựng chiến lược/kế hoạch phát triển công nghiệp và công nghệ (thường là 5 năm); vai trò dẫn dắt của nhà nước hoặc doanh nghiệp nhà nước; hợp tác công tư (PPP); phát triển đào tạo nhân lực; chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME); phát triển cụm công nghiệp; hỗ trợ đổi mới sáng tạo; thu hút đầu tư nước ngoài, điều chỉnh việc tham gia của doanh nghiệp trong nước với các chuỗi cung ứng tài nguyên quý hiếm. Kinh nghiệm từ các quốc gia (5/6 quốc gia) đều cho rằng chính sách hỗ trợ đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân lực cho công nghiệp là hết sức quan trọng và cần thiết. Trong bối cảnh mới hiện nay, đào tạo nhân lực để phát triển công nghiệp đòi hỏi các yêu cầu cao về công nghệ thông tin. Việc đặt các cơ sở đào tạo gần các khu công nghiệp, cụm công nghiệp cũng là một kinh nghiệm cần được xem xét.
Cuối cùng là phần trình bày của bà Trần Bình Minh – Phó Trưởng phòng Nghiên cứu Kinh tế ngành và địa phương, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược. Với chủ đề “Chính sách công nghiệp của Việt Nam: Những thay đổi gần đây và định hướng tương lai”, bài tham luận đã đề cập một cách toàn diện về bối cảnh, trụ cột chính, kết quả đạt được và định hướng phát triển chính sách công nghiệp (IP) tại Việt Nam. Trước những yêu cầu cấp thiết của quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, chuyển đổi xanh, tái cấu trúc chuỗi cung ứng và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Việt Nam đã định hình chính sách công nghiệp trên các trụ cột gồm: Phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên và công nghệ cao như điện tử, bán dẫn, AI, ICT, năng lượng tái tạo; Cải thiện môi trường đầu tư, thu hút FDI chất lượng cao, chuyển giao công nghệ và kết nối với doanh nghiệp nội địa; Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ mới; Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và R&D, hỗ trợ khởi nghiệp và hệ sinh thái đổi mới. Những kết quả nổi bật bao gồm: tăng trưởng sản xuất công nghiệp ổn định (giai đoạn 2011- 2023 đạt trung bình 6,98%), đóng góp lớn của chế biến chế tạo trong xuất khẩu (trên 85%), và Việt Nam được xếp trong top 30 quốc gia có năng lực cạnh tranh công nghiệp trung bình cao. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức lớn như phụ thuộc FDI, công nghiệp hỗ trợ yếu, chất lượng lao động chưa cao, và khuôn khổ chính sách còn chồng chéo. Định hướng tương lai được đề xuất bao gồm: tập trung vào xây dựng tầm nhìn chiến lược dài hạn, thúc đẩy liên kết FDI – nội địa, đầu tư cho đào tạo nghề, cải cách thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp xanh, và nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo – tất cả nhằm hướng tới một nền công nghiệp bền vững, hiện đại và có khả năng thích ứng cao với biến động toàn cầu.
Phần thảo luận mở và hỏi đáp sau đó diễn ra sôi nổi với sự tham gia tích cực của các đại biểu, tập trung vào các vấn đề như: sự phối hợp giữa khu vực công và tư trong xây dựng và triển khai chính sách công nghiệp, cách lồng ghép các mục tiêu phát triển bền vững vào chính sách công nghiệp, và các công cụ chính sách phù hợp với nền kinh tế đang chuyển đổi như Việt Nam.
Phát biểu bế mạc, đại diện Trường Đại học Ngoại thương gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các diễn giả, đại biểu và người tham dự đã cùng nhau tạo nên một diễn đàn học thuật có giá trị, đóng góp vào việc hoàn thiện chính sách công nghiệp phục vụ mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.
