Sự phổ biến của cá tra và sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đưa cá tra đi khắp năm châu, đã giúp cho ngành này mang về nguồn ngoại tệ lớn mỗi năm. Với kim ngạch XK từ 1,5 – 2,4 tỷ USD/năm, riêng con cá tra đã chiếm 16-26% tổng giá trị XK thủy sản của Việt Nam.
Chịu áp lực bởi rào cản thuế chống bán phá giá tại thị trường Mỹ mỗi năm, bị truyền thông tại EU “vùi dập” vì cạnh tranh với cá thịt trắng và những rào cản thị trường khác, nhưng cá tra Việt Nam vẫn mạnh mẽ vươn ra thị trường thế giới nhờ sự lớn mạnh của cộng đồng doanh nghiệp chế biến và XK cá tra Việt Nam, biết nắm bắt cơ hội thị trường, vượt qua những thách thức và rào cản, khẳng định uy tín, chất lượng sản phẩm của Việt Nam.
Nhờ đó, cá tra trở thành loài cá thịt trắng nuôi được yêu thích số 1 ở nhiều thị trường như EU, Mexico, Anh, Trung Quốc, Nhật Bản, các nước Trung Đông…và ngày càng tăng thị phần ở các thị trường lớn khác như Mỹ, Nga…
Trong 6 năm qua, XK cá tra trải qua một giai đoạn biến động trồi sụt, chủ yếu bị ảnh hưởng của đại dịch Covid trong 2 năm 2020 – 2021.
Theo đó, năm 2020, XK cá tra giảm xuống mức thấp nhất là gần 1,5 tỷ USD, giảm 26% so với năm 2019. Nguyên nhân là do Covid bùng phát mạnh trên thị trường thế giới, nhất là tại Mỹ và EU khiến nhu cầu sụt giảm và nghiêm trọng hơn là tình trạng đứt gãy chuỗi logistic thương mại toàn cầu, giá cước vận tải biển tăng mạnh khiến cho DN cá tra không thể trụ được trên những thị trường xa như châu Mỹ, châu Âu.
Năm 2021, thị trường tiêu thụ bắt đầu bình ổn trở lại, nhưng những làn sóng dịch Covid lại liên tục bùng phát tại Việt Nam, với đỉnh điểm là quý III/2021 khiến toàn bộ chuỗi sản xuất thương mại thủy sản bị gián đoạn, trong đó nặng nề nhất là cá tra vì nằm trong trung tâm dịch và bị đình trệ đúng vào thời điểm cần tăng tốc sản xuất xuất khẩu cho cuối năm và năm mới. Do vậy, XK cá tra dù đã hồi phục 8% nhưng vẫn chỉ đạt trên 1,6 tỷ USD.
Năm 2022 là thời kỳ “phục hưng” của ngành hàng cá tra. XK cá tra Việt Nam đã bứt phá mạnh mẽ với kỷ lục 2,4 tỷ USD. Sau đỉnh dịch, lượng tồn kho còn nhiều, sản xuất chế biến hồi phục, nhu cầu trên các thị trường đều tăng. Giá XK cá tra sang các thị trường tăng từ 20 – 55%, nhất là tại thị trường Mỹ. Xung đột Nga – Ukraine khiến nguồn cung cá thịt trắng tại nhiều thị trường sụt giảm, tạo cơ hội cho cá tra tăng thị phần.
Lạm phát đang làm sụt giảm nhu cầu thủy sản trên thị trường thế giới, XK cá tra cũng phần nào bị ảnh hưởng, nhưng với lợi thế về nguồn cung ổn định và giá cả phù hợp, XK cá tra sẽ vẫn duy trì ổn định hơn so với các ngành hàng khác và dự báo sẽ bứt phá mạnh mẽ khi thị trường bình ổn trở lại.
Dự báo nguồn cung các loại cá thịt trắng vào năm 2023 giảm và xu hướng giá cá thịt trắng tăng mạnh, thì cá tra Việt Nam vẫn nhìn thấy cơ hội lạc quan trong năm 2023. Khi lạm phát ngấm sâu vào các nền kinh tế thế giới, nhất là các thị trường thuộc khối G7, người tiêu dùng đã và sẽ tiếp tục siết chặt chi tiêu đối với các mặt hàng thực phẩm giá cao. Do vậy, dù ít nhiều bị tác động đến nhu cầu tiêu thụ và thực phẩm, nhưng so với các mặt hàng thủy hải sản khác, năm tới tiêu thụ và NK cá tra vào các thị trường có thể không bị giảm đáng kể.
Tháng 12/2022, VASEP đã phát hành Báo cáo ngành hàng cá tra năm 2017-2022 nhằm mang đến cho quý doanh nghiệp và bạn đọc một bức tranh lớn về sự phát triển của ngành sản xuất, xuất khẩu cá tra trong 6 năm qua, bao gồm những diễn biến tăng trưởng XK sang các thị trường, vị thế của cá tra trong tổng nhu cầu tiêu thụ cá thịt trắng của thế giới cũng như những thị trường NK chính, các DN xuất khẩu cá tra sang từng thị trường và các nhà nhập khẩu hàng đầu. Báo cáo cũng đưa ra dự báo cho năm 2023 và tới năm 2025 cho ngành XK cá tra, bối cảnh của từng thị trường tiêu thụ chính.
Xem nội dung chi tiết và đăng ký Báo cáo cá tra 2017-2022 tại đây.
Nguồn: VASEP
