HỘI THẢO QUỐC TẾ
Quản trị thương mại số: Con đường của các cách tiếp cận khác nhau
tổ chức vào ngày 12 và 13 tháng 12 năm 2023.
Tổ chức tại Trường Đại học Ngoại thương (FTU, Việt Nam)
Hợp tác với Đại học Tours và Đại học Rennes 2 (Pháp)
Với sự hỗ trợ của Tổ chức Thương mại Thế giới trong khuôn khổ Chương trình WTO Chair tài trợ cho FTU; và Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam
Hội thảo quốc tế về “Quản trị thương mại số: Con đường của các cách tiếp cận khác nhau” do Trường Đại học Ngoại thương Việt Nam phối hợp với Đại học Tours và Rennes 2 tại Pháp tổ chức. Hội nghị được hỗ trợ bởi Tổ chức Thương mại Thế giới WTO theo Chương trình WTO Chair do FTU đăng cai thực hiện và Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam. Hội nghị sẽ diễn ra vào ngày 12 và 13 tháng 12 năm 2023 tại Trường Đại học Ngoại thương, được tổ chức trực tiếp và trực tuyến thông qua nền tảng Zoom và ngôn ngữ được sử dụng trong hội nghị là tiếng Pháp và tiếng Anh với bản dịch song song. Hội nghị sẽ đề cập đến các chủ đề liên quan đến quản trị thương mại số, đồng thời nghiên cứu so sánh các cách tiếp cận ở phạm vi quốc gia, khu vực và toàn cầu.
Mở đầu hội thảo là phần phát biểu khai mạc của các đại diện đến từ Trường Đại học Ngoại thương và chương trình WTO Chair gồm có: PGS. TS. Phạm Thu Hương, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương; ông Andreas Sennekamp, Đại diện Chương trình WTO Chair, ông Etienne Oudot De Dainville, Đại diện thường trực của Pháp tại WTO tại Geneva và GS. Richard Ouellet, Chủ tịch NEME, Đại học Laval (Canada).
NGÀY THỨ NHẤT, 12/12/2023
Trong ngày đầu tiên của hội thảo “Quản trị thương mại số: Con đường của các cách tiếp cận khác nhau” được tổ chức vào 13h30, chiều thứ 3 ngày 12 tháng 12 năm 2023, hội thảo đã tập trung vào các vấn đề liên quan đến luật thương mại quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và các hiệp định khu vực. Hội nghị có hai phiên bao gồm bảy tiểu phiên nhỏ, là nơi mà các chuyên gia và học giả trình bày về các chủ đề khác nhau liên quan đến chủ đề hội thảo.
Trong phiên đầu tiên, sau phần khai mạc hội thảo, trọng tâm là chủ đề Quản trị thương mại kỹ thuật số trong bối cảnh WTO, nơi các chuyên gia thảo luận về các khía cạnh liên quan đến tiếp cận đa phương trong quản trị thương mại số. Tiểu phiên đầu tiên dưới sự chủ trì của ông Lucien Castex, Đại diện phụ trách các vấn đề công cộng, Hiệp hội Hợp tác Internet Pháp, Nhà nghiên cứu Đại học Sorbonne Nouvelle, Paris 3, Đồng chủ tịch Nhóm nghiên cứu quy định và quản trị Internet, Trung tâm Internet và xã hội, CHDC Đức 2091, CNRS (Pháp). Bài trình bày đầu tiên đến từ TS. Lý Vân Anh, Nhà nghiên cứu kiêm Phó Giám đốc NEME, Đại học Laval (Canada) trình bày và tập trung vào “WTO và sáng kiến chung về thương mại điện tử: Cơ hội nào cho Việt Nam?”. Các bài tham luận tiếp theo thảo luận về “Thực hiện quy định chuyển dữ liệu và đàm phán thương mại điện tử của WTO”, được trình bày bởi bà Yinuo Liu, Viện Thương mại Thế giới, Đại học Bern (Thụy Sĩ) và về “Các biện pháp liên quan đến nội địa hóa dữ liệu trong khuôn khổ WTO và các hiệp định thương mại tự do giữa tự do hóa và chủ nghĩa bảo hộ”, do PGS. TS. Nguyễn Ngọc Hà, Phó Trưởng Khoa Luật, Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam) trình bày. Tiếp đến tiểu phiên thứ hai và tiểu phiên thứ ba được tổ chức song song ở hai hội trường. Tiểu phiên thứ hai thảo luận về chủ đề “Quản trị thương mại kỹ thuật số liên quan đến các giá trị phi thương mại ở cấp độ đa phương”, dưới sự chủ trì của GS. Richard Ouellet, Chủ tịch NEME, Đại học Laval (Canada). Bài trình bày đầu tiên được trình bày bởi Inoussa Sore, Nghiên cứu sinh luật công quốc tế, Đại học Western Brittany (Pháp) về chủ đề “Sự tham gia của các tổ chức tài chính quốc tế trong quản trị thương mại kỹ thuật số”. Tiếp sau đó là ông Charles Martin, Thành viên của Đoàn luật sư Quebec và chuyên gia nghiên cứu tại UNESCO về sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa, Đại học Laval (Canada) mang đến cho hội thảo chủ đề “Chủ quyền văn hóa và thương mại kỹ thuật số: Đấu trường mới, cuộc chiến tương tự”, cùng với đề tài “Thương mại điện tử và tính bền vững: Nexus” đến từ ông Victor do Prado, Trường Quan hệ Quốc tế Paris – SciencesPo (Pháp).
Tiểu phiên thứ ba, được tổ chức song song với tiểu phiên thứ hai tại khán phòng khác, dưới sự chủ trì của TS. Lý Vân Anh, Nhà nghiên cứu kiêm Phó Giám đốc NEME, Đại học Laval (Canada) với chủ đề chính là “Quản trị thương mại kỹ thuật số và cơ sở hạ tầng để phát triển thương mại kỹ thuật số trên toàn thế giới”. Mở đầu tiểu phiên thứ ba là bài trình bày của ông Lucien Castex, Đại diện phụ trách các vấn đề công cộng, Hiệp hội Hợp tác Internet Pháp, Nhà nghiên cứu Đại học Sorbonne Nouvelle, Paris 3, Đồng chủ tịch Nhóm nghiên cứu quy định và quản trị Internet, Trung tâm Internet và xã hội, CHDC Đức 2091, CNRS (Pháp) với chủ đề “Thương mại điện tử và cơ sở hạ tầng Internet: sự xuất hiện của quản trị adhoc”, tiếp đó là bài trình bày “Những cân nhắc pháp lý trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo để giải quyết tranh chấp trực tuyến” của TS. Hà Công Anh Bảo, Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Luật, Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam) và cuối cùng là chủ đề “Xu hướng nghiên cứu toàn cầu về tạo thuận lợi thương mại kỹ thuật số: phân tích đo lường thư mục dựa trên Web of Science” do PGS. TS. Trịnh Thị Thu Hương, Giám đốc Chương trình WTO Chair Phase III tại Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam) trình bày.
Trong phiên thứ hai, với trọng tâm là “Quản trị thương mại số – các phương pháp khu vực”, nơi các chuyên gia thảo luận về các công cụ và quy định pháp lý để quản lý môi trường thương mại số. Phiên thứ hai bắt đầu từ tiểu phiên thứ tư, với chủ đề “Quản trị thương mại kỹ thuật số ở Liên minh Châu Âu” dưới sự chủ trì của PGS. TS. Nguyễn Ngọc Hà, Phó Trưởng Khoa Luật, Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam). Trong tiểu phiên thứ tư này, chủ đề “Tuyên bố Châu Âu về Quyền và Nguyên tắc Kỹ thuật số làm tài liệu tham khảo cho hành động đối ngoại của EU” được GS Luật công Sandrine Turgis, Đại học Rennes, IODE (UMR CNRS 6262) (Pháp) trình bày trực tuyến nhằm phân tích, làm rõ nguyên tắc kỹ thuật số áp dụng đối với hoạt động đối ngoại của EU. Tiếp theo, bà Danielle Charles-le-Bihan, GS Luật công, Jean Monnet Châu Âu, UMR-IODE-CNRS 6262, Cố vấn khu vực CESER Brittany (Pháp) đã trình bày trực tuyến đề tài “Martic” trong kinh tế hàng hải của Liên minh châu Âu.
Tiểu phiên thứ tư được tổ chức song song tại phòng bên cạnh dưới sự chủ trì của PGS. TS. Trịnh Thị Thu Hương, Giám đốc Chương trình WTO Chair Phase III tại Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam). Samir EL KHANZA, NCS Tiến sĩ về Luật Quốc tế và Luật So sánh & Nghiên cứu Châu Âu, Đại học Luiss (Italia), đã trình bày về “Quản trị toàn cầu về thương mại kỹ thuật số: Một hiệu ứng Brussels khác”. Anh đã đưa ra các giải pháp để cải thiện hiệu quả của quản trị thương mại kỹ thuật số, bao gồm tăng cường giám sát và kiểm tra. Tiếp theo, Edoardo CELESTE, PGS Luật, Công nghệ và Đổi mới, Đại học Thành phố Dublin (Ireland) trình bày về “Chủ quyền kỹ thuật số của EU: Hướng tới một nền kinh tế tiết kiệm tài nguyên hay mô hình bảo hộ?”, cuối cùng của tiểu phiên, khách mời tham dự được nghe phần trình bày với nội dung “Chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân ở EU và ý nghĩa đối với Việt Nam: Trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo và thương mại số” bởi bà Nguyễn Quỳnh Trang, NCS, Viện Nhà nước và Pháp luật, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh (Việt Nam).
Cuối cùng, hội thảo đã kết thúc ngày thứ nhất với phần thảo luận sôi nổi giữa các diễn giả và khán giả, về các vấn đề liên quan đến quản trị thương mại số với từng bối cảnh cụ thể hiện nay. Hội thảo đã cung cấp cho những người tham dự một cái nhìn tổng quan về các vấn đề này và đưa ra những giải pháp tiếp cận được củng cố bằng các công cụ kinh tế, pháp lý trong khu vực và quốc gia.
NGÀY THỨ HAI, 13/12/2023
Tiếp tục với tiểu phiên thứ tư, tiểu phiên thứ năm được bắt đầu vào buổi sáng ngày thứ hai của Hội thảo, ngày 13 tháng 12 năm 2023 với chủ đề “Quản trị thương mại kỹ thuật số ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương”. Tiểu phiên này được chủ trì bởi bà Ivana Otasevic, Phó Giám đốc kiêm điều phối viên của UNESCO về sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa, Đại học Laval (Canada)
Buổi tiểu phiên bắt đầu với các bài báo cáo từ các chuyên gia về Quản trị thương mại kỹ thuật số ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, với chủ đề rất quan trọng và đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững của nền thương mại kỹ thuật số tại khu vực rất có tiềm năng và triển vọng này. Tiểu phiên bắt đầu với bài trình bày của GS. Richard Ouellet, Chủ tịch NEME, Đại học Laval (Canada) về “Thương mại kỹ thuật số trong các hiệp định thương mại khu vực: ứng dụng mới của Hiệu ứng bát mì spaghetti?”. Ông đã giới thiệu về quá trình chứng nhận và cấp thẻ vàng cho sản phẩm thủy sản đạt chuẩn quốc tế. Tiếp theo đó, TS. Vũ Kim Ngân, Phó Giám đốc Chương trình WTO Chair Phase III tại Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam) đã trình bày về chủ đề “Thương mại dịch vụ được chuyển giao kỹ thuật số trong ASEAN”. Cuối cùng của tiểu phiên là phần trình bày của PGS. TS. Trần Thị Thùy Dương, Phó Tổng biên tập Tạp chí Khoa học pháp luật Việt Nam, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (Việt Nam) với đề tài “Thương mại điện tử trong ASEAN: Hướng tới khung chính sách, pháp lý chung?”. Sau đó, bà Ivana Otasevic đã tóm tắt lại nội dung của các bài phát biểu và báo cáo từ các chuyên gia và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo phát triển bền vững cho các ngành thương mại kỹ thuật số trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
Tiểu phiên được tiếp tục sau giờ giải lao dưới sự chủ trì của TS. Vũ Kim Ngân, Phó Giám đốc Chương trình WTO Chair Phase III tại Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam). Các diễn giả sẽ giới thiệu các giải pháp và kinh nghiệm của họ để đảm bảo phát triển bền vững cho các ngành thương mại kỹ thuật số trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Mở đầu là phần trình bày trực tuyến của Julissa Castro Silva, Tiến sĩ từ Facultad Latino-Americana de Ciencias Sociales, FLACSO-Ecuador; Giáo sư – Nhà nghiên cứu tại Đại học Pontificia Católica del Perú (Peru) với đề tài “Số hóa thương mại trong quản trị Mỹ Latinh: Liên minh Thái Bình Dương dưới góc độ so sánh”. Tiếp theo là bài trình bày “Xây dựng các quy tắc quốc tế về thương mại kỹ thuật số, thương mại điện tử và truyền dữ liệu xuyên biên giới: Phân tích quan trọng từ EVFTA và CPTPP” được trình bày tới khán giả tham dự bởi PGS. TS. Trần Việt Dũng, Trưởng Khoa Luật Quốc tế, Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (Việt Nam) và “Mô hình mới nổi để hài hòa luật truyền dữ liệu xuyên biên giới: Cách tiếp cận APEC” của ông Yueh-Ping (Alex) Yang, Giám đốc, Trung tâm Châu Á về Chính sách và Luật Y tế Quốc tế và WTO, Trường Luật Đại học Quốc gia Đài Loan (Đài Loan).
Tiểu phiên thứ năm đã kết thúc thành công và để lại những bài học và kinh nghiệm quý giá cho việc Quản trị thương mại kỹ thuật số ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
Vào buổi chiều cùng ngày, phiên thứ ba mang tên “Quản trị thương mại số – các phương pháp quốc gia” đã được bắt đầu. Mở đầu cho phiên thứ ba là tiểu phiên thứ sáu với chủ đề “Quản trị thương mại kỹ thuật số từ góc độ luật công quốc gia” dưới sự chủ trì của Danielle Charles-le-Bihan, Giáo sư danh dự về Luật công, Jean Monnet Chủ tịch Châu Âu, UMR-IODE-CNRS 6262, Cố vấn khu vực CESER Brittany (Pháp). Bài trình bày đầu tiên của tiểu phiên này sẽ giới thiệu về “An ninh mạng trong thời đại số: Cơ hội và thách thức”, với trình bày của hai giảng viên Học viện An ninh Nhân dân (Việt Nam) là ông Nông Đức Tài và bà Phạm Thị Lan Anh. Tiếp theo đó, Jean-Louis Correa, Phó Khoa Luật, Đại học Kỹ thuật số Cheikh Hamidou Kane (Senegal) trình bày trực tuyến về “Quản trị thương mại kỹ thuật số ở Sénégal: tìm kiếm khuôn khổ pháp lý”. Hai bài trình bày tiếp theo với các chủ đề “Quản trị các khía cạnh liên quan đến thương mại số của quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam: Những vấn đề còn dang dở” và “Quy định cạnh tranh trong thương mại kỹ thuật số: Cách tiếp cận khu vực đối với Gamam” lần lượt của các tác giả: PGS. TS. Hồ Thúy Ngọc, Trưởng khoa Đào tạo Quốc tế, Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam) và Serena Ortigosa Fernandez, NCS, NEME, Đại học Laval (Canada).
Sau giờ giải lao, tiểu phiên thứ bảy diễn ra với chủ đề “Quản trị thương mại kỹ thuật số theo luật tư nhân quốc gia”, được chủ toạ bởi TS. Hà Công Anh Bảo, Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Luật, Trường Đại học Ngoại thương (Việt Nam). Chuyên gia đến từ Đại diện Cục Thương mại điện tử, Bộ Công Thương (Việt Nam) đã chia sẻ quan điểm của mình về chủ đề “Chính sách của Việt Nam về phát triển thương mại số”. Tiếp theo đó, chủ đề “Quyền rút lui trong hợp đồng trên sàn thương mại điện tử theo luật Châu Âu – Kinh nghiệm của pháp luật Việt Nam” được trình bày bởi TS. Lâm Tô Trang, Khoa Luật, Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh (Việt Nam). Phần trình bày trực tuyến “Diễn ngôn xung đột pháp luật trong giải quyết tranh chấp thương mại điện tử tại CEMAC: Góc nhìn của người tiêu dùng” do ông Boris AWA, Giảng viên Khoa Luật, INES-Ruhengeri, Musanze (Rwanda) đã mang lại những chia sẻ bổ ích cho các khán giả tham dự. Hai bài trình bày cuối cùng của tiểu phiên thứ bảy cũng như của hội thảo gồm có: “Tác động của hợp đồng mẫu chuẩn số đến bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại số” của ThS. Phạm Vân Anh đến từ Trường Đại học Nông nghiệp Quốc gia Việt Nam (Việt Nam) và “Phòng chống xâm phạm thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong giao dịch thương mại điện tử: Kinh nghiệm từ một số nước trên thế giới” của ThS. Nguyễn Thị Hoài, Trường Đại học Luật, Đại học Huế (Việt Nam).
Cuối cùng, hội thảo đã bế mạc vào lúc 17h ngày 13 tháng 12 năm 2023. Sau một ngày rưỡi vừa qua, hội thảo đã mang lại cho các diễn giả và người tham dự rất nhiều kiến thức, kinh nghiệm bổ ích cũng như mang lại những cảm xúc dạt dào và những trải nghiệm khó quên trong lòng mỗi người tham dự.
